Czy można odwołać wycieczkę przez koronawirusa i żądać zwrotu pieniędzy?

Jeżeli wykupiłeś wycieczkę z biurem podróży w rejon dotknięty zachorowaniami na COVID-19 (wynik działania koronawirusa) to jest szansa na skuteczną rezygnację z wyprawy i zażądanie zwrotu wszystkich wpłaconych pieniędzy. Istnieje natomiast kilka elementów na które należy zwrócić uwagę, by upewnić się czy takie rozwiązanie będzie w Twoim przypadku możliwe.

Sprawę przeanalizujemy na przykładzie północnych Włoch, które przyciągają turystów spragnionych jazdy na nartach po alpejskich stokach.

Co należy sprawdzić by dowiedzieć się czy można zażądać zwrotu pieniędzy?

Oto najważniejsze elementy:
- wycieczka była organizowana przez biuro podróży
- nie ma znaczenia forma dojazdu (autokar, pociąg czy samolot)
- w rejonie do którego jedziesz istnieją (lub mogą istnieć) utrudnienia związane z chorobą, które mają znaczący wpływ na organizowany wyjazd (np. zamknięte stoki, blokada wjazdu do miasta, odwołanie imprez w których planowałeś uczestniczyć, kwarantanna)
- z momentem zakupu wycieczki nie wiedziałeś o zagrożeniu chorobą
- warto także sprawdzić, czy nie pojawiły się oficjalne zkę z oficjalne ostrzeżenia lub komunikaty dotyczące miejsca do którego jedziesz, które nie zalecają podróży. Chodzi o ogłoszenia np. Ministerstwa Spraw Zagranicznych (MSZ), Ministerstwa Zdrowia, ECDC, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) czy Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS)

Co z wycieczką organizowaną na własną rękę?

Jeżeli samodzielnie kupiłeś bilet lotniczy, przejazd, nocleg, ski-passy czy wyżywienie nie odzyskasz swoich pieniędzy nawet jeżeli nie pojedziesz. Uprawnienie do żądania zwrotu pieniędzy dotyczy tylko wycieczek organizowanych przez biuro podróży.

Co należy zrobić?

W celu skorzystania z przysługującego prawa należy złożyć do biura podróży tzw oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie to musi mieć formę pisemną.
W oświadczeniu należy opisać wszystkie informacje, które są dla nas korzystne np. powołać się na oficjalne komunikaty i ostrzeżenia. Oświadczenie należy złożyć przed terminem wyjazdu lecz jak najszybciej od momentu, kiedy dowiedzieliśmy się, że miejsce wyjazdu jest zagrożone.

Jakie przepisy mają zastosowanie?

Z uwagi na to, że jesteśmy w Unii Europejskiej sięgamy do dwóch aktów prawnych.

- Pierwszy to tzw. unijna dyrektywa turystyczna*. Mówi ona w swoim pkt 31, że:
Podróżni powinni [...] mieć prawo do rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej bez ponoszenia jakiejkolwiek opłaty za jej rozwiązanie, w przypadku gdy nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności miałyby w znaczącym zakresie wpłynąć na realizację imprezy turystycznej. Mogą one obejmować na przykład [...] znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, takie jak wybuch epidemii poważnej choroby w docelowym miejscu podróży [...].

- Drugi to nasza polska ustawa o imprezach turystycznych**.
W art. 47 ust. 4 czytamy, że:
Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego.

Czy epidemia koronawirusa jest nadzwyczajną okolicznością?

Nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności o których mowa w przepisach to sytuacja która musi być poza kontrolą turysty.
Epidemia choroby na miejscu jest czymś co taki charakter może przybrać. Po pierwsze epidemia jest niezależna od turysty. Po drugie epidemia zagraża zdrowiu turysty albo może skutkować licznymi utrudnieniami na miejscu (np. odwołanie imprez).

Co istotne, kilka stwierdzonych zachorować nie jest wystarczającą po podstawą do żądania zwrotu pieniędzy.
Chodzi o wyprawę w miejsce, które rzeczywiście jest objęte chorobą a choroba ta musi mieć wpływ na wyjazd.

Na korzyść turysty (nieuniknioną) przemawia choćby to, że wykupując wycieczkę w grudniu nie mógł przewidzieć, że w marcu wystąpi zagrożenie.

Wątpliwości prawne

Dyrektywa unijna mówi o „poważnej chorobie”. Niestety żaden dodatkowy przepis nie zdefiniował tego pojęcia więc ciężko jest przyjąć czy choroba wywołana koronawirusem (COVID-19) należy do grupy poważnych chorób. Obserwując reakcje czy ostrzeżenia unijnych lub krajowych instytucji należy jednak przyjąć, że może mieć ona charakter poważnej choroby (nawet jeżeli nie jednostkowo to w skali makro).

Wspomniany art. 47 ust. 4 naszej polskiej ustawy wszedł w życie 1 lipca 2018 r. więc jest w miarę świeży. W związku z tym sądy nie wypracowały jeszcze jednolitej linii orzeczniczej. 

Potrzebujesz wsparcia w tym temacie? Napisz do nas.

_ _

Podstawa prawna:
Art. 47 ust. 4 ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 548).

Pkt 31 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylająca dyrektywę Rady 90/314/EWG